Terroryzm jest zjawiskiem, które na stałe wpisało się w realia współczesnego świata. Wydarzenia takie jak ataki z 11 września 2001 roku czy działalność Państwa Islamskiego nie tylko przyciągnęły uwagę globalnej opinii publicznej, ale również zmieniły sposób, w jaki postrzegamy bezpieczeństwo na poziomie międzynarodowym. Jak doszło do eskalacji terroryzmu w naszych czasach, jakie formy przybiera i jak można mu przeciwdziałać? [caption id="attachment_4326" align="alignnone" width="792"] Kobieta z walizką i policjanci biegną przez lotnisko[/caption]

Geneza i ewolucja terroryzmu

Terroryzm jest zjawiskiem zmiennym, które przez wieki ewoluowało, dostosowując się do nowych realiów społecznych, politycznych i technologicznych. W Europie w XX wieku terroryzm był przede wszystkim związany z ruchami separatystycznymi:
  • IRA (Irlandzka Armia Republikańska) – dążyła do wyzwolenia Irlandii Północnej spod wpływów Wielkiej Brytanii.
  • ETA (Baskijska Ojczyzna i Wolność) – walczyła o niepodległość Kraju Basków w Hiszpanii.
Podobny charakter miał terroryzm na Bliskim Wschodzie, gdzie Hamas dąży do stworzenia państwa Palestyna i przeciwstawienia się izraelskiej okupacji. W tym kontekście terroryzm wynikał głównie z pobudek narodowych i politycznych. Jednak od ataków z 11 września 2001 roku terroryzm jest przede wszystkim utożsamiany z wojną religijną, co – choć niecałkowicie prawdziwe – zdominowało współczesne rozumienie tego zjawiska.

Rodzaje współczesnego terroryzmu

Współczesny terroryzm przybiera różne formy, które można podzielić na kilka głównych kategorii:
  1. Terroryzm narodowo-polityczny – związany z dążeniem do secesji lub zmiany ustroju politycznego, np. działalność ETA czy Hamasu.
  2. Terroryzm religijny – inspirowany radykalnymi ideologiami religijnymi, np. Al-Kaida czy Państwo Islamskie.
  3. Terroryzm międzynarodowy – ataki wymierzone w cele globalne, takie jak lotniska, budynki rządowe czy linie metra, mające na celu wywołanie strachu na masową skalę.
  4. Terroryzm indywidualny – polega na radykalizowaniu jednostek, które samodzielnie dokonują zamachów, często po złożeniu przysięgi lojalności wobec konkretnej organizacji.

Dla wyjaśnienia

Chociażby ze szkolnych lat, wszyscy znamy ogólną genezę terroryzmu, który jest zjawiskiem bardzo zmiennym i posiada wiele form. Terroryzm europejski tyczył się ruchów separatystycznych, zatem ideologiczną motywacją działaczy organizacji takich jak IRA czy ETA była chęć oderwania określonych ziem od państw, do których zostały wcielone i ustanowienie nowych, suwerennych i niepodległych, a zbrojna i nielegalna część ich działalności wygasła pod koniec lat dziewięćdziesiątych. Warto dodać, że ten sam rodzaj terroryzmu prezentuje bliskowschodnia grupa Hamas, walcząca o utworzenie państwa Palestyna i uwolnienie strefy Gazy spod Izraelskich wpływów. To fakt o tyle istotny, że w świetle wydarzeń z 11 września terroryzm jest kojarzony głównie z rodzajem wojny religijnej, co jednak nie jest w pełni prawdą. Wspomniany atak zapoczątkował globalną wojnę z terroryzmem, co niestety dało efekt uboczny w postaci pojawienia się terroryzmu międzynarodowego. Ataki mające cele globalne, nie lokalne są o wiele bardziej groźne i problematyczne, bo właściwie nie można ich przewidzieć. Atak terrorystyczny to ideologicznie motywowany akt przemocy, który ma na celu wywołanie masowego strachu, dlatego ich celami są głównie centra stolic, najbardziej uczęszczane linie metra, budynki użyteczności publicznej. [caption id="attachment_4327" align="alignnone" width="779"] Służby specjalne w lesie[/caption]

Nowe zagrożenia

Po wydarzeniach nazywanych Arabską Wiosną Ludów w 2010 roku sytuacja na bliskim wschodzie uległa całkowitej destabilizacji, w czego efekcie powstało państwo Islamskie. Terroryzm zyskał nową twarz - rodzaj franczyzy. Przedtem, zamachów dokonywali działacze konkretnych organizacji, obecnie, może to zrobić ktokolwiek, ślubując wierność wspomnianej już grupie chwile wcześniej, np. za pośrednictwem portalu społecznościowego. Najnowsza forma terroryzmu polega na radykalizowaniu podatnych osób i zamienieniu ich w samodzielnych zamachowców - samobójców, co jest chyba najbardziej okrutną metodą niesienia śmierci.