Według policyjnych statystyk, każdego roku z domu rodzinnego ucieka około 18 tysięcy małoletnich. Najczęściej są to nastolatki w wieku 14–16 lat, czyli osoby przechodzące przez okres dojrzewania, często pełen buntu i emocjonalnych zawirowań. Coraz częściej jednak odnotowuje się przypadki ucieczek dzieci poniżej 12. roku życia, co jest szczególnie alarmującym zjawiskiem. Pocieszający jest fakt, że aż 80% uciekinierów odnajduje się całych i zdrowych – część zostaje szybko namierzona przez służby, a część wraca do domu samodzielnie.
Mimo że statystyki sugerują pozytywne zakończenie większości takich sytuacji, sam problem ucieczek dzieci i młodzieży nie może być bagatelizowany. Aby mu skutecznie przeciwdziałać, należy najpierw przyjrzeć się jego przyczynom.Dlaczego dzieci uciekają z domu?
1. Nastoletni bunt
Niektóre ucieczki wynikają z czystej chęci sprzeciwu wobec rodziców i świata dorosłych. Młodzi ludzie, szczególnie ci wychowywani w domach, gdzie brak rozmowy i zrozumienia, mogą uciekać, by zamanifestować swoją niezależność lub wymusić coś na opiekunach. Brak dialogu i stosowanie wyłącznie surowych nakazów często prowadzi do takich zachowań.2. Złe towarzystwo
Jeśli dziecko wpadnie w nieodpowiednie środowisko, sytuacja staje się trudniejsza. Próby ograniczenia kontaktu z niebezpiecznymi znajomymi często odbierane są jako chęć kontrolowania życia, a nie troska. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy w grę wchodzą używki, alkohol czy inne destrukcyjne nawyki.3. Nieszczęśliwa miłość
Nastoletnie uczucia bywają skrajnie intensywne i emocjonalne. Jeśli rodzice otwarcie nie akceptują wybranka swojego dziecka, może ono uznać, że jedynym wyjściem jest ucieczka – często wraz z partnerem.4. Problemy domowe
Rozwód rodziców, przemoc domowa, uzależnienia, zdrady – wszystko to może prowadzić do sytuacji, w której dziecko czuje się zmuszone do opuszczenia domu. W takich przypadkach odpowiedzialność za ucieczkę spoczywa głównie na dorosłych, którzy nie zapewnili mu poczucia bezpieczeństwa i stabilności.5. Sekty i manipulacja
Mimo że temat wydaje się odległy, sekty wciąż funkcjonują i rekrutują nowych członków, zwłaszcza wśród młodzieży. W dobie internetu manipulacja stała się jeszcze łatwiejsza, a wciągnięcie młodej osoby w destrukcyjne środowisko może prowadzić do jej nagłego zniknięcia.Czy ucieczkę można przewidzieć?
Jeśli dziecko naprawdę chce uciec, nie zostawi żadnych oczywistych wskazówek. Natomiast groźby w stylu „ucieknę z domu” są zwykle próbą wywarcia presji na rodzicach. Niepokojącymi sygnałami mogą być jednak:- ochłodzenie relacji z rodziną,
- stopniowe wycofywanie się z codziennych rozmów i kontaktów,
- tajemnicze zachowanie, np. ukrywanie rozmów czy zmiany w trybie dnia,
- nagłe zainteresowanie podróżami, mapami, środkami transportu.